Perfectionisme is een eigenschap die zich nadrukkelijk manifesteert in onze samenleving. Het kan ervoor zorgen dat je prachtige, mooie zaken realiseert waar je met enige trots naar kunt kijken. Het heeft ook een gevaarlijke schaduwzijde die de aandacht verdient. Iets heel goed of zelfs perfect willen doen, is nauw verbonden met angst. Angst om niet goed genoeg te zijn. Angst om afgewezen te worden. Angst om bekritiseerd te worden. Onder perfectionisme schuilt veelal de angst om te falen. Als deze angst ervoor zorgt dat je buitengewoon veel energie in iets stopt omdat je bang bent om af te gaan, geen succes te boeken, loop je de kans je eigen grenzen te overschrijden. Je gaat maar door om het nog mooier, nog unieker, nog specialer te maken. Grote inzet en toewijding om maar te voorkomen dat …. Als angst je drijfveer is en je stopt er veel tijd en energie in om een (nog) betere versie van jezelf te zijn, dan begeef je je op een heilloze weg. Een weg die geen einde kent en je geestelijk en fysiek uitholt. Want wanneer is het goed, wanneer is het klaar? De perfectionist(e) heeft een tweelingbroer of -zus die altijd paraat is en je graag feedback geeft: de innerlijke criticus. De stem die je vertelt dat het niet goed is, dat de ander niet tevreden zal zijn met het resultaat, dat je er nog een schepje bovenop moet doen. Als je in een prestatiegerichte omgeving bent, zal er niet alleen een innerlijke criticus zijn, maar zijn er ook buiten je zelf voldoende mensen die je aanzetten tot meer, sneller en beter. Als je niet meer met plezier aan iets werkt en je voelt dat (faal)angst je drijft, pas dan op je tellen. Je zit dan niet meer zelf aan het stuur, maar je (irrationele) angsten hebben het heft in handen genomen. En angst is zoals je weet een heel slechte raadgever! Als angst je pusht om beter, mooier of sneller je dingen te doen en als je veel zelfkritiek hebt, dan is het tijd om ‘ho’ te zeggen. Roep je angsten een halt toe. Dit kan een heel proces zijn, zeker als het een ‘gewoon’ onderdeel van je leven is geworden om je angsten te respecteren. Zie onder ogen dat perfectionisme een illusie is. Niets of niemand kan perfect zijn. Als je perfectie nastreeft, streef je een onrealiseerbaar doel na. Wees je dat ten volle bewust. Heb je er wel eens aan gedacht om de betekenis van het woord perfect te veranderen. Perfect is nu gerelateerd aan een bepaald eindresultaat. Je hebt voor ogen hoe dat eruit moet zien. Dat is een beperkte, smalle manier van kijken. Je kunt er ook voor kiezen het woord wat breder te zien en andere aspecten mee te laten bepalen of iets perfect is in jouw ogen. Je kiest ervoor om andere factoren mee te laten wegen dan alleen het einddoel. Als je bijvoorbeeld een maaltijd organiseert, dan kun je deze niet alleen perfect vinden als het eindresultaat er prachtig uitziet en heerlijk smaakt, maar je kunt ook voor jezelf bepalen dat je er niet te veel tijd en geld in wilt stoppen en dat je streeft naar het meest optimale, gegeven de beperktheden waar je mee te dealen hebt. Jij bent niet wat je doet, wat je creëert, hoe je eruitziet. Er zijn dingen die je doet en er zijn dingen die je bent. Hiertussen zit een wezenlijk verschil. Als jij iets verkeerd hebt gedaan, houdt het in dat jij een fout hebt gemaakt. Niet meer of minder dan dat. Het betekent niet dat jij fout bent of een mislukkeling bent. Wat je doet is niet wie of wat je bent. Wie je in essentie bent, is onveranderlijk, wat je doet is in ontwikkeling en kan veranderen. Bij perfectionisme hoort ook het alles-of–niets-principe. Of het moet helemaal perfect of je doet het niet. Als je het perfect wilt doen, kun je overweldigd worden door de verwachtingen en eisen die je jezelf oplegt, die jezelf creëert. Dit legt een enorme druk op je, waardoor je of enorm veel tijd kwijt bent en andere zaken eronder lijden, of je begint niet aan iets omdat je geen tijd hebt om het perfect te doen. Betrap jezelf op het alles-of-niets-principe en vraag je naasten om je te helpen uit deze modus te komen. Je krijgt in je leven niet altijd het resultaat waarop je hoopt of waarnaar je toe gewerkt hebt. Je kunt het als een fout bestempelen, dan zet je jezelf in de negatieve modus, wat zinloos en onvruchtbaar is. Als je een fout maakt, werkt dat negatief op je stemming en zelfgevoel, wat zelfreflectie en leren niet bevordert. Als je datgene wat je anders had verwacht bestempelt als een ongewenst resultaat, dan zet je jezelf in de leermodus en houd je energie om te kijken naar wat een andere keer beter kan, wat je ervan kunt leren. Schrap het woord fout uit je woordenboek en ga ervan uit dat een ongewenst resultaat veel informatie bevat waarvan je kunt leren. Perfectionisme kost je uiteindelijk meer dan het je oplevert. Het holt je op de langere termijn uit, omdat het zoveel tijd kost. Zie het als een eigenschap die belastend kan zijn en werk eraan om er vrij van te komen. Dit zal zorgen voor nieuwe energie!
