Herken je het? Je bent in gesprek en je komt op een onderwerp dat ongemakkelijke gevoelens oproept. Of je bent met iets bezig en er komt iemand binnen en je voelt je ongemakkelijk. Zie gevoelens van ongemak als een krachtig signaal van iets wat aandacht vraagt. Het kan zijn dat het om een onderwerp gaat dat gevoelig bij je ligt. Het kan zijn dat je geconfronteerd wordt met een persoon over wie je ambivalente gevoelens hebt. Als je iets ongemakkelijk vindt, kan je primaire reactie zijn om het te ontkennen, te bagatelliseren of weg te stoppen. Opgeruimd staat netjes! Als je je ongemakkelijk voelt, verwijst dat altijd naar schuld of schaamte. Als je ongemakkelijk voelt, is het wezenlijk om erachter te komen of er nu schuld of schaamte in het spel is. Je voelt je schuldig als je iets hebt gedaan wat je niet had mogen of moeten doen. Of je voelt je schuldig omdat je iets hebt nagelaten wat je wel had moeten doen. Je schuldig voelen heeft een basis in het gegeven dat je feitelijk iets niet goed hebt gedaan. Als je je schuldig voelt, word je vanbinnen tot actie aangezet. Je wilt ‘de schade’ herstellen. Je voelt je betrokken bij de ander en je wilt rechtzetten wat niet goed is gegaan. Voel je je ongemakkelijk omdat je schuldig bent? Beken meteen openlijk schuld en kijk ter plekke wat je kunt doen om je ‘schuld’ te compenseren. Je kunt je ook ongemakkelijk voelen en je dan gaan schamen. Bij schaamte voel je je slecht, terwijl daar in feite geen aanleiding voor is. Als je je schaamt, voel je je door de ander beoordeelt, veroordeelt. Je voelt je minder dan de ander vanwege je gedrag, je karakter, je eigenschappen, je maatschappelijke status etc. Kenmerkend is dat je jezelf wilt verstoppen, je slaat je ogen neer om te vermijden dat de ander je in de ogen kan kijken. Schaamte gaat gepaard met machteloosheid en angst, wat verlammend werkt. Bij schaamte heb je snel de neiging de ander of de omstandigheden de schuld te geven. Als je je schaamt is het lastig om schuld te bekennen, omdat je je dan nog minder voelt. Voel je dat je bron van ongemak schaamte is, verontschuldig je dan niet. Een keer je excuses aanbieden is genoeg. Doe je het meerdere keren, dan voel je je alleen maar slechter. Sluit je niet af, trek je niet terug, maar begeef je weer zo snel mogelijk in ‘het hol van de leeuw’. Het is goed mogelijk dat je met je perfectionisme aan de slag moet, omdat je door de hoge eisen die je aan jezelf stelt keer op keer in voor jou gênante situaties terechtkomt. Stap niet over je gevoelens van ongemak heen. Ze leiden je naar je schaamte- en/of schuldgevoelens en die mogen je aandacht krijgen, zodat ze minder kunnen worden.
