Er is de laatste jaren veel aandacht voor het labelen van mensen. Sommigen mensen hebben zelfs meerdere labels. Labelen gebeurt als je niet aan de geldende norm voldoet. Een norm die in de tijd kan wijzigen en die ook nog eens afhangt van waar je bent. Normen zijn immers niet overal hetzelfde! Het gevaar zit erin dat er door de labels al een setje vermeende/veronderstelde karaktereigenschappen aan iemand worden gekoppeld, waardoor er niet meer met een open mind naar iemand wordt gekeken. Het label bepaalt al op voorhand de manier waarop er naar iemand gekeken wordt. Want de ‘kennis’ over allerlei labels lijkt de afgelopen jaren fors gestegen te zijn. Iemand met ouders die in Marokko geboren zijn. is vanzelfsprekend …. Iemand met de diagnose ADHD is natuurlijk .… Iemand met een kaderopleiding is natuurlijk niet in staat om …. Het spreekt voor zich dat de obese-meneer …. Het reformatorisch meisje mag natuurlijk niet …. Stel je bent zo iemand met een of meerdere labels die breed bekend zijn gemaakt of die sowieso meteen zichtbaarder zijn. Dan ervaar je waarschijnlijk dat de ander met een bevooroordeelde houding naar je kijkt. En het is goed mogelijk dat je gelijk hebt. Dit is jammer, want hoe fijn is het niet als (nieuwe) mensen je met een open houding tegemoet treden en kennis met jou willen maken? Dat is in feite het mooiste geschenk dat je van iemand kunt krijgen. Je bent meer dan de kenmerken en eigenschappen die bij een label (lijken te) horen. Een ander risico van labels is dat het menselijk is dat je niet buiten de boot wilt vallen. Je wilt niet anders zijn, zeker niet als je jong bent en je gaat je best doen om je zodanig aan te passen dat je aan de geldende normen voldoet. En dat kost bakken met energie. Helaas zal het aanpassen je geen echte voldoening opleveren, omdat je op je tenen moet lopen. Toch zal de omgeving je al dan niet openlijk, al dan niet bewust ‘pushen’ je aan te passen. Want iemand die niet binnen de norm past, roept onzekerheid op bij degene die dat wel doet. Dat is de reden van het snelle oordelen over mensen met een label. Anders zijn geeft onrust. Als je anders bent dan de in jouw omgeving geldende norm, wees dan zorgvuldig met hoe je jezelf naar de ander omschrijft. Gebruik niet de labels die in je omgeving, de maatschappij of door specialisten worden gebruikt. Ontkracht jezelf niet door als je het over jezelf hebt woorden te gebruiken die bij je label horen. Als er bij je label negatieve kwalificaties of beperkingen horen die jij ook hebt, zoek dan eigen woorden die deze kwalificaties op een neutrale manier weergeven. Als het lastig is eigen woorden te vinden, kun je daar misschien eens met een ander over spreken. Het hoeven geen woorden te zijn die iets verhullen of mooier maken. Maar waarom zou je keer op keer woorden gebruiken die hard zijn of een negatieve lading hebben? Vraag je af wat relevante informatie over jou is die degene met wie jij omgaat zou moeten weten. Het gaat dan om informatie die ervoor zorgt dat de ander begrijpt wat jij nodig hebt van hem/haar om de communicatie goed te laten verlopen, om zelf goed je ding te kunnen doen. Informatie die voorkomt dat jij in ongewenste situaties terechtkomt. Deze persoonlijke ‘handleiding’ kun je vertellen zonder dat je vertelt wat je label, diagnose of kwetsbaarheid is. Je geeft aan dat je jezelf kent en dat je weet dat sommige zaken je helpen om je goed te voelen. Je bent eerlijk over de behoeften die je hebt. Vraag of de ander hier rekening mee kan houden. Vraag als je iemand hoort spreken over een label van een ander diegene dan om dat niet meer te doen. Geef aan dat je denkt dat dat het leven van die persoon niet makkelijker maakt. Vertel dat je beter de behoeften van die persoon kunt benoemen dan het label dat hij/zij heeft gekregen. Werk actief mee aan het ontmantelen van de labelcultuur, zodat de mens met zijn/haar unieke kenmerken en behoeften gezien kan worden.
