De wereld is vol leiders: mensen die via een zorgvuldige weg zijn gekozen, die zichzelf leider hebben verklaard of mensen die via een lange weg naar het leiderschap zijn toegegroeid. Juist in deze, voor mensen verwarrende en chaotische tijd is de roep naar goede leiders groot. Personen die helderheid van geest hebben, die het goede voorbeeld geven en van wie je kunt leren. Het is mooi als je zo’n leider in je leven tegenkomt, omdat je je aan hen kunt optrekken en van hen kunt leren. Toch is leiderschap voor iedereen aan de orde. Je geeft immers leiding aan je eigen leven. Dit kun je persoonlijk leiderschap noemen. Je persoonlijk leiderschap is verbonden met je innerlijk leiderschap: een aantal principes die ervoor zorgen dat je leiding kunt geven (aan jezelf). Natuurlijk is het menselijk gezien niet noodzakelijk en mogelijk om al deze principes allemaal meteen ‘goed’ neer te zetten. Dat is een hele ontwikkelingsweg die tijd en inzet vraagt. Innerlijk leiderschap gaat over goed en zorgvuldig luisteren naar de ander, ook naar wat subtiel tussen de regels door gezegd wordt. Ook naar wat je zelf ervaart. Geconcentreerd luisteren naar de ideeën, ervaringen en gezichtspunten die er zijn. Een ander aspect van innerlijke leiding is dat je kunt volhouden, dat je je niet uit het veld laat slaan als er obstakels en tegenvallers zijn. Je focust je op je doelen en laat je niet afleiden en waar nodig stel je je doelen bij als je voelt dat dat nodig is. Je werkt aan een doel dat verder gaat dan de materiële belangen van je zelf en je directe naasten. Innerlijk leiderschap vraagt van je dat je zelfkennis hebt en weet van je eigen fratsen. Je accepteert jezelf: je sterkten en je zwakten en je weet dat je het niet alleen kunt. Innerlijk leiderschap betekent dat je meer bent dan een lijf en geest, dat je ook een ziel hebt die aandacht nodig heeft. Je weet uit eigen ervaring dat als die verwaarloosd wordt, je niet wezenlijk goed kunt functioneren. Werken aan je innerlijk leiderschap houdt in nieuwsgierig en leergierig zijn. Je realiseert je dat levenslang leren noodzakelijk is. Je weet dat je niet naar iedereen hoeft te luisteren en je hebt wijze raadgevers om je heen die belangeloos met je meedenken. Je durft je te onderscheiden van de groep en je schroomt niet om van je te laten horen als er eenzijdige, op de korte termijn gerichte besluiten worden genomen. Je durft je mening te uiten en laat je niet weerhouden door angsten om bespot of buitengesloten te worden. Je durft te staan voor waar je waarde aan hecht, waar je in gelooft. Je durft tegen de tijdsgeest in te gaan en zal je niet inhouden omdat je bang bent er alleen voor te staan. Je realiseert je dat een deel van de mensen met de meerderheid meegaat en weinig investeert in eigen menings- en oordeelsvorming. Jij geeft er de voorkeur aan om je eigen mening te vormen. Innerlijk leiderschap impliceert dat je vanuit liefde voor het geheel wilt handelen, omdat je intussen weet dat alles met alles samenhangt. Je weet dat keuzes die een groep duperen in hun elementaire levensbehoeften van weinig wijsheid getuigen, omdat daaruit grote problemen voortvloeien. Hoe geef jij je innerlijke leiding vorm en inhoud?