Het is niet eenvoudig om de ander echt te begrijpen. Te snel en te vaak ga je ervan uit dat je weet wat de ander bedoelt, dat je de ander begrijpt. Ook al ken je de ander al lange tijd en in jouw beleving goed, dat betekent niet dat je de ander altijd ook echt begrijpt. Wil je de ander echt begrijpen – en dat is de basis van een gelijkwaardige, goede verhouding – dan is verhelderende vragen stellen een must. Dat lijkt op het eerst gezicht een fluitje van een cent, maar is in feite een kunst op zich. Door verhelderende vragen te stellen krijgt je zicht op de bedoelingen van de ander. Als je de bedoeling weet en begrijpt, snap je de ander (beter). En als je de ander snapt, loopt de onderlinge communicatie ook beter. Snappen hoeft niet te betekenen dat je het eens bent met de ander of dat je achter hem/haar staat, maar je begrijpt wat hij/zij je wil zeggen. Verhelderende vragen stellen geeft jou helderheid, maar kan ook degene aan wie je de vraag stelt inzicht geven in wat hij/zij zelf bedoelt. Niet iedereen is zich te allen tijde volledig bewust van waar hij/zij mee bezig is. Door verhelderende vragen te stellen zet je je eigen veronderstellingen en aannames ‘uit’. Hierdoor kun je onbevangen luisteren en erachter komen wat de bedoeling van de ander is. Je geeft de ander de ruimte en de ander ervaart dat hij/zij er mag zijn zoals hij/zij is. Het is mooi dat het er ook voor zorgt dat de ander door jouw vragen zijn/haar beweegredenen, ervaringen, gevoelens en beelden kan onderzoeken. Verhelderende vragen stellen daagt je uit tot nieuwsgierigheid en ‘uitluisteren’! Verhelderende vragen zijn per definitie open vragen. Ze zijn bedoeld om de ander te begrijpen. Ze zijn niet bedoeld om je eigen nieuwsgierigheid te bevredigen of je vooronderstellingen/aannames te verifiëren. Er is een aantal verhelderende vragen die je kunt gebruiken om meer helderheid te krijgen over wat een ander bedoelt. Als je luistert naar de ander onthoud je of schrijf je een paar steekwoorden op die jou opvallen. Het gaat dan vaak om opmerkelijke bijvoeglijke naamwoorden. Je open vragen gaan om die aspecten, die als je goed luistert volgens jou belangrijk zijn voor de ander. Voorbeelden van verhelderende vragen zijn: wat bedoel je precies met …? Kun je nog iets meer vertellen over/van…? Kun je een beeld schetsen van …? Vuur niet de vragen op de ander af. Dan krijg je niet de helderheid die je beoogt. Stel de verhelderende, open vraag en luister naar het antwoord. Is de ander klaar, vat dan het antwoord samen, check of het klopt en stel dan de volgende vraag. Je zult merken dat deze interactie – van een vraag stellen, aandachtig luisteren naar het antwoord, zorgvuldig samenvatten en checken of de samenvatting klopt – een belangrijke rol speelt in het werkelijk begrijpen van de ander!
