Kritiek geven en ontvangen is minder makkelijk dan gesuggereerd wordt. In veel (zakelijke) relaties zijn er (vermeende) afhankelijkheden, waardoor je wel uitkijkt om je mond open te trekken. Het is not done om geen kritiek te willen hebben. Je weet dat die nodig is om te groeien, te ontwikkelen. Maar je primaire gevoel als je kritiek krijgt, is dat je schrikt, pijn voelt, boos wordt. En om die nare gevoelens te dempen, komen al snel andere reacties naar boven: wie denk jij wel dat je bent? Kijk eerst eens naar je zelf! Of: wat heb jij het hoog in je bol; wat weet jij ervan? Toch kun je er soms niet omheen om feedback te geven. Als je kritiek wilt geven, zijn er een paar gouden regels:
- Maak het zo specifiek mogelijk, zodat de ander een beeld voor ogen krijgt waar het over gaat en zelf ook kan aanvoelen wat je precies bedoelt. Dat is wat je wilt bereiken: dat de ander begrijpt wat je bedoelt, dat de boodschap landt. Een algemene opmerking komt echt niet aan.
- Doe de ik-boodschap: waarom is het gedrag voor mij onplezierig? Waarom raakt het mij?
- Richt je op wat de ander vindt van wat je zegt. Je zult een vraag moeten stellen: hoe kijkt hij/zij ertegen aan? Dit is nodig om goed contact te maken en dat is minimaal nodig om de kans te vergroten dat je boodschap aankomt.
- Laat de ander zich niet verliezen in details. Zorg ervoor dat hij/zij de kritiek in een bredere context ziet. Dat maakt de situatie meer ontspannen, waardoor de boodschap beter kan binnenkomen. De ander kan dan de kritiek makkelijker zien als opbouwend en niet als een veroordeling. Hoe meer de ander de kritiek kan ervaren als opbouwend, hoe meer kans dat hij/zij er daadwerkelijk iets mee gaat doen.
- Begin niet meteen pats-boem met je kritiek, maar schets eerst een bredere context, waardoor je de ander meer recht doet. Voordat je je kritiek geeft, benoem je wat je waardeert in de ander en welke (langetermijn)perspectieven je bij iemand ziet en waaraan hij/zij daarbinnen in jouw beleving zou kunnen werken. De kritiek komt dan niet rauw op iemands dak, maar wordt ingebed in een positieve beweging, waardoor het beter te verteren is voor de ontvanger.